Feit og ljót börn

Við höfum óskaplega gaman af því, sem þjóð, að hafa áhyggjur af börnum. Sérstaklega finnst okkur gaman að trúa því að sjálfsmat og siðferðiskennd barna sé á hraðleið til helvítis.

Í kvöldfréttum Rúv var sagt frá þeim sláandi niðurstöðum að 21-23% barna í 6. og 7. bekk telja sig of þung. Þá kom í ljós að eitt barn af hverjum fimm átti í vandræðum með svefn upp á síðkastið og að tvö til fjögur börn í bekk telji sig „ekki flott“. Loks kom í ljós að drengjum er síður hrósað en stúlkum.

Fimmtungur barna er of þungur, foreldrar sumra barnanna hnoða þeim upp í rúm eldsnemma og þar liggja þau andvaka þar sem þau eru ekkert þreytt, færri börn en fimmtán í bekk eru „flott“ (þetta eru unglingar, þau líta út eins of fífl) og það er full ástæða til að hrósa stelpum frekar en drengjum.

Ekki er með skynsamlegu móti hægt að kalla börnin, sem
merkt eru með hring „flott“.

Smán hinna trúgjörnu

Jæja, Bastarðurinn er búinn að afneita mér einnig. Er ekki viss um Jón Örn og Hildi. En Bastarðurinn átti góða spretti. Ég verð að segja að virðing mín fyrir honum hefur vaxið. En nú er það búið. Að sið ÁBS tek ég því út síðustu færslu því hún er byggð á röngum upplýsingum.

„Ekki lýgur Mogginn“ hefur fengið nýja og dýpri merkingu. Það er synd að ÁBS og hjarðsveinn hans Eyvindur skyldu ekki sjá í gegnum þykka þvæluna í hinni meintu „opinberun“ minni vegna þess að hún birtist í Mogganum.

En það er dásamlegt að fylgjast með því hvernig hofmóðugt sært ljónið ÁBS reynir að verjast hinni óumflýjanlegu gagnsókn. Það dásamlegasta af þessu öllu er að það er öllum skítsama um þrætueplið. Hildi er alveg sama þótt ÁBS hafi hnoðast á sér einni og verið blindur fyrir sök allra annarra, þ.m.t. þeirrar, sem þetta skrifar. ÁBS er líka alveg sama þótt hann hafi hlaupið á sig. Ásgeiri er nákvæmlega sama um þetta allt, líka það að ÁBS og Hildur eru alltaf að rífast og að ÁBS hafi dregið lygina upp eftir mér. Það er öllum sama. En samt er slegist og drullukökum kastað úr hverju horni. Það er þykk (ég segi næstum kynferðisleg) spenna í loftinu milli ÁBS og Hildar (og Eyvindar jafnvel líka – þótt ég segi ekki í hvaða átt sú spenna beinist).

Það eina sem hefst úr þessu öllu er það að Dr. Gunna sárnaði fyrir hönd ÓS hve freklega var gengið framhjá honum í ritstjórninni og varði heiður hans sem gæðablóðið sem hann vafalaust er. Og það er rétt. Ég varð að skrá mannlega veru fyrir Ísnum hjá Stef. Aðeins ég, ÓS og Gunni vitum nákvæmlega hvert hlutverk ÓS er.

Hver veit kannski verður þetta opinberað að fullu seinna. En í bili mega þeir sem trúa því að Mengella sé ÓS trúa því. Þeir sem telja að Hildur sé hluti af Mengellu mega það. Þeir sem telja að Guttesen sé Mengella mega það. Þeir sem telja að Mengella sé ekki svo heimsk að fletta ofan af sjálfri sér fyrir Júróvisjón mega það. Þeir sem telja að ÓS viti meira um málið en hann lætur uppi hafa að öllum líkindum rétt fyrir sér.

Ögn um mengelsku

Það vakti furðu mína hve kumpánalegir Egill Helgason og ÁBS voru í Kiljunni um daginn, mér þóttu þeir heldur ólíklegir félagar. Að vísu báðir miðaldra menn með mikinn og einlægan áhuga á skoðanainnrætingu barna sinna. Báðir svolítið utangarðs í menningarheimi tröllriðnum af menntamönnum. En þar hélt ég að skildi sundur með þeim. Þar til ég sá þá í Kiljunni staðfesta hina snargáfuðu skoðun Wildes að kappsfullar samræður eru eina víman sem vit er í.


Mér þykir því óendanlega einkennilegt núna að sjá Egil enduróma svotil allan grunninn í skoðunum ÁBS á sjálfri mér. Og aftur þetta raus um að það sé afrek að láta banna sig frá Barnalandi – eins og eina mögulega ástæða þess að hægt væri að lenda í banni þar væri sú að vera enn slakari skítakarakter en flestir þeir sem vaða þar uppi. Það vill nú svo til að langflestir árekstrar mínir við Barnalandskonur voru vegna þess að ég rakst á horn þeirra skítsála sem þar krauma inn á milli og Barnaland er rekið eftir uppskrift úr Flugnahöfðingjanum. Það getur hver sem er „kært“ hvern sem er og ef það gerist nógu oft fer maður í bann. Ég verð að segja að ég er töluvert upp með mér af ævilanga banninu á BL.

En nóg um það.

Egill segir svosem ekkert um mig. Gefur svona létt í skyn að ég sé geðsjúklingur vegna ummæla minna um menn í skjóli nafnleyndar. Nú ætla ég ekki að dæma um eigið geðheilbrigði en það er frekar reynsla mín eftir nokkuð gaumgæfilega athugun á íslenskum netheimum að geðveika fólkið er yfirleitt fyrst til að koma fram undi nafni. Og það er enginn skortur á því. Ég nenni ekki út í enn eina umræðuna um nafnleynd en ætla að ræða oggupons um mengelsku.


Það er nokkuð ljóst að skrif mín hafa vakið einhverja athygli. Mér skilst að Mogginn hafi hlaupið á sig (og dregið ÁBS með sér) og birt smáfrétt um opinberun mína. Sem er fáheyrt. Ég reyndi að ljá opinberuninni slíkan farsasvip með tuði um leðurklædd svipukvendi að það væri ekki hægt, sæmilega greindu fólki, að trúa henni. Þá setti ég inn nöfn tveggja einstaklinga sem ég þóttist vita að myndu afneita þessu strax og þannig myndi spilaborg Hildar, Jóns og Bastarðsins falla um sjálfa sig. Ekkert af þessum þremenningum hefur nokkuð með það að gera hvaða nöfn ég valdi í þessi tvö auðu sæti. Fullyrðingar ÁBS um annað sanna enn einu sinni það sem ég hef áður sagt en hann ekki hlustað á. Hann er ekki nógu vandvirkur miðað við hvað hann er illa læs. Það er pínlegt fyrir ÁBS að lenda ítrekað í því að stökkva af stað með eigin túlkun á hinu og þessu sem ekki stenst skoðun.

ÁBS telur að auki fáránlegt að líkja saman skrifum mínum um viðkvæm efni og hans. Munurinn felst, að því er virðist, í nefnaranum sem sameinaði þessar tvær týndu og ómenntuðu sálir ÁBS og EH, þ.e. kilju. Það er engin kilja hornrétt á minn texta og þar af leiðir að ég má ekki skrifa eins og hann. Þetta er rugl. Tímavilla.

Bókmenntir í dag þurfa enga kilju – hvort sem hún er með litlu eða stóru kái. ÁBS og EH eru báðir steyptir fastir í gangstéttina þar sem þeir námu staðar í sínum bókmenntalega þroska. Fyrir framan útstillingarglugga á gamaldags bókabúð. Það eru til góðar og vondar bækur og það eru til vel og illa skrifaðar bækur. Þetta er tvennt ólíkt. Hið sama á við um persónur. Áðurfyrr höfðu höfundar frá tveimur og upp í hundrað klukkutíma til að hafa þau áhrif á lesandann sem þeir óskuðu. Það fór einfaldlega eftir því hve hraðlæs lesandinn var (í tilfelli fyrrum rektorsins á Bifröst voru þetta um tuttugu mínútur). Á þessu tímabili varð höfundurinn að koma öllu því efni sem persónur hans áttu að mótast úr.

Annað hvort er Mengella uppdiktuð persóna sem lifir sjálfstæðu lífi og það er þá hlutverk höfundar að halda henni lifandi svo lengi sem hann telur sig eiga eitthvað ógert eða að hann telji t.d. að hann hafi tækifæri til að draga fleiri aukapersónur inn í „bókina“ eða Mengella er gríma sem höfundur felur sig á bak við til að geta orðað skoðanir sem hann/hún þorir ekki eða getur ekki staðið við sjálf/-ur.

Ég hef þegar sagt hvort heldur er.

En ef skoðanir Mengellu eru þannig að henni beri útskúfun og fordæming eins og EH virðist vilja meina þá er eðlilegt að hluti þeirra sem vita betur hafi svo útþanda velsæmistilfinningu að þeir telji hunsun eina sæmilega svarið. En það er þá einnig eðlileg krafa að einhverir þeirra sem telji sig vita betur bendi á veilurnar í málflutningnum.

Það er fjandakornið komið heldur illa fyrir okkur ef skoðanir okkar eru hafðar yfir rök og skoðanir annarra hafðar undir rök. Hverskonar skoðanir sitjum við þá uppi með? Hverskonar umræðu fóstrum við við slíkar aðstæður?

Jú, við sitjum uppi með grútmáttlausa umræðu þar sem hver þátttakandi galar ofan af sínum hól, engir tveir eru að tala um það sama og eina samhverfan sem búast má við er þegar einstaka mál er þannig vaxið að enginn þorir að hafa nema eina skoðun á því. [Líkindi í þessari málsgrein við Silfur Egils eru tilkomin af tilviljun].

Hættið þessari helvítis skinhelgi. Þið klæðið ykkur í pelsa og dillið ykkur í takt við Megas (sem syngur glaðhlakkalegur um barnanauðganir), þið hjúfrið ykkur undir sæng og lesið bækur um hættulega menn og horfið á hroðalegar myndir. En svo hamist þið við að gljáfægja veruleikann sem þið búið í með endalausum kurteisisseremóníum og samskiptareglum. Trúarsetning ykkar er: aðeins snillingar mega gára vatnið okkar. Og þess vegna er ykkur bumbult mín vegna. Þið eruð ekki vissir um hvort ég er snillingur. Hvort ég sé gjörningur einhvers kumpána ykkar og þið bara svo vitlausir að fatta ekki djókinn. Þannig að þið tautið fyrir munni ykkar skammaryrði en gætið þess að krydda ögn með lofi.

Það mega fleiri en snillingar gára vatnið. Það má yrkja ljóð um blautar píkur og birta í mogganum, það má pissa upp í sig í kastljósinu, það má hafa skoðun á því hvað megi. Og, það sem mikilvægast er, það má tjá sig eftir leiðum sem eru aðrar en þær sem þið eruð vanir. Þið eruð ekkert nema stofustelpur hefðarinnar, úrkynjaða franska hirðin. Öll ykkar uppreisn er plaggat upp á vegg, ykkar byltingarleiðtogar hafa gigt og þvagleka.

Þið eruð staðnaðir.

Og blöndungurinn kom fljúgandi inn um stofugluggann...

Áður en haninn galaði tvisvar var Þórdís búin að afneita mér þrisvar og Ásgeir tvisvar.

Ég get ekki sagt að það komi mér stórkostlega á óvart. Til þess var leikurinn gerður.

Staðan er sumsé sú að ég tók eftir því að Hildur, Þórarinn og Jón Örn voru tekin upp á því að þykjast vera ég í einhverju innanbúðarsprikli sín á milli og kunngera það heiminum. Og fyrst þau voru svona áfjáð í að vera ég þá ákvað ég að spila með. Ég bætti við tveimur sakleysingjum úr kunningjahóp þeirra og gaf þeim allan heiðurinn, vonandi það að gamanið myndi kárna. Sem það og gerði.

Lætin útaf þessu voru stórkostlega furðuleg. Það er merkilegt hve mörgum þetta er hjartans mál. Hápunktarnir voru þó þeir þegar Skúli Steinn rak sitt stóra nef inn á þessa síðu og mælti ögrandi með dillandi tóni: „Muniði eftir mér?“ eða eitthvað álíka gáfulegt. Ljóta fíflið sá drengur. ÁBS var stórkostlegur í hlutverki hins umvöndunarsama föður sem taldi sig eiga ýmislegt ósagt við skáldin í hópnum og vildi vita hvað útgefendur þeirra og vinnuveitendur myndu segja um málið. Hvað með það þótt þó væru ég? Er munur á því að glensa með Breiðavík og því að nota skriftir til að fá útrás fyrir eigin miðaldra fantasíur um vændiskaup? Eyvindur kom með svipaða línu, enda hefur hann sótt einkennilega fróun í það að vera kjölturakki ÁBS síðan hann fékk löggildingu sem rithöfundur.

Nú mæli ég með að þeir, sem áhuga hafa á því, lesi bloggið og aðrir láti það einfaldlega vera. Það má vel vera að ég opinberi mig einhvertímann seinna. En það verður ekki nándanærri strax.

Ruddar bæra á sér

Dagurinn hefur verið viðburðaríkur hjá ritstjórninni. Það sem gleður mest er að hnakkrotturnar í Ruddunum hafa vaknað til lífsins. Þar byrjar eitt smurolíukámað gáfnaljósið á að gaspra:

kannski að veturinn verði ekki alveg aðgerðalaus after all...

fávitapakkið bakvið Mengellu skrípið er búið að ljóstra því upp hverjir standa bakvið skrif Mengellu.

Þessir ljóðarúnkarar hafa drullað rækilega yfir bifhjólafólk í gegnum tíðina, og alveg spurning hvort við gerum nú ekki það sama við þau í vetur?

Og nokkru seinna kemur hjá öðrum sem á álíka illa loftræstan hjálm:

Kæmi mér ekkert á óvart ef einhver, eða allir, á þessum lista lendi í einhverju veseni

Okkar svar: Bring it on! Haldiði virkilega að við séum hrædd við ykkur, leðurbrakandi rúllupylsurnar ykkar? Þið hafið hvorki nógu mikinn samtakamátt né skipulagshæfileika til að mynda þriggja manna hóp. Haldið þið að eitthvert okkar óttist það að líta út um gluggann í kvöld og sjá nokkur sniglarídjekt hangandi undir ljósastaur, reykjandi filterslausan kamel við hlið hommalegra hjóla? Komið bara. Sýnið hvað þið getið. Við skorum á ykkur.

Kjaftbrúkandi aumingjar.

Og þá er það opinbert

Æviferill Mengellu hefur verið kostulegur á ýmsan hátt. Hún fæddist í koddahjali tveggja barnalandskvenna. Hildur Lilliendahl var önnur og var á þeim tíma að jafna sig á erfiðum sambandsslitum, m.a. með þreifingum á sínu eigin kyni. Eftir velheppnaðan kynlífshlutverkaleik þar sem Hildur var í hlutverki Mengellu (sem var leðurkvendi mikið) kom upp hugmyndin um að vekja karakterinn til lífsins utan svefnherbergisins. Hún steig fram á sjónarsviðið á BL og ávann sér hægt og rólega sess sem mikið og óvægið meinhorn. Helstu áhugamál hennar voru útúrsnúningar, gæludýradráp og athugasemdir um stíl og málfar.

Smám saman vaknaði löngunin til að glæða gelluna meiri raunveruleika. Og eitt sumblandi kvöld á öldurhúsi var stofnuð ritstjórn um Mengellu, áætlunin var sú að Hildur léti reka Mengellu af Barnalandi og hún myndi byrja að blogga í kjölfarið. Þórarinn Björn var tekinn inn í hópinn og ónefnda Barnalandskonan datt út fyrir fullt og allt enda hafði kárnað gamanið á milli hennar og Hildar. Þá fékk Hildur Jón Örn með í kompaníið auk tveggja annarra.

The rest is history.

Nú er ritstjórn Mengellu opinberuð í heild sinni í fyrsta skipti.

1. Hildur Lilliendahl
2. Jón Örn Loðmfjörð
3. Ásgeir H. Ingólfsson
4. Þórarinn Björn Sigurjónsson
5. Þórdís Björnsdóttir

Við þökkum fyrir okkur!

Hægdrepandi hugmyndafræði

Enn á ný gerist það. Ungur maður gegnsýrður af minnimáttarkennd plammar á samborgara sína og skýtur sig svo í hausinn. Og enn á ný er uppgefna skýringin róttæk hugmyndafræði.

Atburðir eins og þessi eru aldrei einfaldir og það er ekki hægt að benda á eina tiltekna skýringu. Það eru alltaf margir samverkandi þættir. En, við sjáum þó rauðan þráð liggja í gegnum Columbine - VT - og nú finnska skólann, sem kveikir vissar vangaveltur.

Allir morðingjarnir töldu sig vera fórnarlömb hugsanakúgunar samfélagsins. Og þeir töldu allir ennfremur að þeir hefðu séð í gegnum gljáfægt yfirborð leyfilegrar hugmyndafræði. Og það er ekki síst þess vegna – sem þeim tókst smám saman að einangra sig svo rækilega frá samfélaginu að dýrðlegt fjöldasjálfsmorð varð niðurstaðan.

Ég fullyrði að hægt hefði verið að afstýra þessum fjöldamorðum að hluta eða í heild með því að ástunda ábyrgt hugsanafrelsi. Þá hefðu Cho, Dylan og Klebold og nú þessi finnski aldrei náð að malla nógu lengi í réttlætingarsúpu ódæðisverkanna.

Þeir voru í raun allir sammála um grundvallaratriðin.

Þeir voru allir undirmálsmenn með mikilmennskubrjálæði. Útrás þeirra fólst í því að líta niður á samfélagið sem þeir tilheyrðu og sérstaklega þá þætti þess sem höfðu völd yfir þeim sjálfum (skólar). Aftur og aftur endurtóku þeir í sífellu í eigin eyru og skoðanabræðra á netinu að samfélagið væri hugsað fyrir aumingja, hannað fyrir veiklulegt mannkyn. Þar sem þeir voru allir utangátta í samfélaginu og þeim gekk ekki með hefðbundum aðferðum að aðlagast (tóku t.a.m. geðlyf) þá er eina skýringin sem sjálfsvirðingunni er samboðin sú að þeir séu af öðru sauðahúsi. Þ.e. að mistök þeirra við að aðlagast eru ekki vegna eigin vangetu heldur vegna þess að það sem verið er að reyna að gera úr þeim er veiklað og ómanneskjulegt. Það er verið að reyna að þvinga þá til að verða ómenni – aumar hjarðsálir. Og hægt og rólega verða þeir andfélagslegri og fjandsamlegri og hafa minni og minni áhuga á að meika það í samfélaginu. Samfélagið er ekki þess virði.

Og þeir fantasera um samfélag þar sem fólk fær að vera eins og þeir, skrítið, aggresívt og sjálfstætt. Og smám saman flýtur upp á yfirborðið sama hugmyndin. Hinir sterku þora! Þeir þora að fylgja lögmálum náttúrunnar, beita styrk sínum og engin leið er betri til að uppfylla þá fantasíu en að ganga yfir strikið – sýna fram á veikleika hjarðeðlisins – eyðileggja leikaraskapinn. Rífa samborgarana úr þessum steingeldu hlutverkum eitt augnablik og gera þá að dýrum með sterka sjálfsbjargarviðleitni. Kenna lexíu. Enginn sem verður á vegi byssumanns mun geta haldið lífi sínu áfram í sömu þægilegu vissu um öryggi leikreglnanna.

Og satt að segja er þetta dálítið sniðug pæling hjá þeim. Og þetta eru vel gefnir menn að ýmsu leyti. Ögn hégómlegir, sem sést best á því hve umhugað þeim er um að eftirlifendur túlki þá „rétt“. Að fólk haldi ekki að þeir séu bara a hlýða textum í einhverju lagi eða herma eftir tölvuleik. Það er miklu meiri pæling í þessu en svo.

Hitt er annað mál að pælingar þeirra leiða þá á algjörar villigötur. Þeir eru ekki ofurhreinskilnir fangar sem brjóta af sér hlekkina. Öll þeirra skynsemi er þræll vanmáttarkenndar vegna þess að þeir eru mislukkaðir einstaklingar. Og þeir hafa aldrei fengið að takast á við þessar pælingar því þær eru bannaðar. Ef þeir svo mikið sem hafa orð á því sem þeir eru að hugsa eru þeir sendir til sálfræðings sem gerir ekkert annað en að staðfesta vanmáttarkennd þeirra og reyna að móta þá enn á ný.

Það er ekkert hugsanafrelsi til. Það vill enginn ræða þessi mál í kjölinn. Svona fólki er bara skipað að þegja eða því refsað ef upp um það kemst. Og meðan engin rödd kemur fram með mótrökin verður sífellt auðveldara að týnast í myrkri eigin raka.

Finnski morðinginn var svona tíu sinnum gáfaðri en fíflin á bakvið Skaparann. Fyrir þeim er þetta leikur. Fyrir honum dauðans alvara. Þeir hafa meiru að tapa. Hann hafði engu að tapa. Þeir telja sig hafa á réttu að standa. Hann hafði þrauthugsað málið til enda.

En allir höfðu á endanum jafnrangt fyrir sér. Og allir létu glepjast af lélegum rökum. En enginn tók við þá slaginn. Enda ekki von. Í samfélagi sem vill ekki sjá tíu litla negrastráka er ekki líklegt að við séum tilbúin að rökræða við þá sem hafa enn róttækari skoðanir. Samt er rökræðan hugsanlega eitt af því fáa sem getur unnið hluta af þessu fólki til baka. Því enginn gerir svona nema hann telji að það að mestu sé hræsnislaust.

Vi er hvide...

Monty Python afgreiddi flón eins og Vigfússyni og aðra rasista af þeirra sauðahúsi fyrir margt löngu. Af hverju er ekki hægt að kokka upp gáfaða rasista? Það gæti verið fjör. Síðasti gáfaði rasistinn var Göbbels.

Tíu kátir kynvillingar

Hvort sem kynvilla er meðfædd eða ekki þá er hressandi að ljúka hinni löngu orðræðu um hvað má og hvað má ekki í barnabókmenntum með laginu Tíu kátir kynvillingar, hvers uppruni er öllum sæmilega vel gefnum einstaklingum ljós.

Kynvillingar fóru á krá,
kenndir, allir tíu
einn var tekinn aftanfrá,
og eftir voru níu.

Níu litlir nárakjassar
nutu þess að hátta
einn fékk skæða sárasótt
þá sátu eftir átta.

Átta hýrir hommatittir
hittust klukkan tvö
einn tók fullstórt upp í sig
eftir voru sjö.

Sjö graðir gleðipinnar
gláptu á XXX
einn þeirra sprakk úr spenningi
spólunni skiluðu sex.

Sex blíðir attaníossar
æfðu sig í rimm
einn fékk sig fullsaddan
sáttir voru fimm.

Fimm æstir analistar
urðu flennistórir
einn féll þá í yfirlið
eftir voru fjórir.

Fjórir sætir sykurpúðar
sungu „ég er hýr“
einn var kýldur klessu í
komust undan þrír.

Þrem bústnum bossahossum
bauðst að hnoða leir
einn fékk af því standpínu
eftir sátu tveir.

Tveir baldnir borusnúðar
bögguðu ekki neinn
en öðrum var gert að gifta sig
gekk þá áfram einn.

Einn kenghýr kynvillingur
komst víst aldrei heim
en ekki hafa áhyggjur
það er víst nóg af þeim.

Fjölskyldan gleðst með Golly

Nú geta allir sýnt blámönnum samstöðu, þökk sé nýjustu afurð Nýlenduvöruverzlunarinnar.

Ritskoðun og rasismi tvö

Það var nóg að gera hjá lesendum þessarar síðu í nótt. Tvennt stendur uppúr. Í fyrsta lagi var staðfestur grunur minn um að helstu andstæðingar negrastrákanna væru illa gefið þý í samtökum hinna blæðandi hjarta, lið sem er litblint á róf raka og gildismats. Hinsvegar kom Eyvindur Karlsson með athugasemd sem kallar fram það efni sem síðasta færsla mín hlýtur að krefjast svara við. Ég hafði hugsað mér að bæta því við í gær en hætti lengdarinnar vegna og vegna þess að það gæti truflað ringlaðri lesendur mína sem rista frekar grunnt þegar þeir leggja á ála hugsunarinnar.

Nema hvað. Einhver þokuheili ruddist fram og taldi nú hreinlega að ég væri að rugla þegar ég segði að Muggur og co hefðu ljáð negrastrákunum íslenskt, sveitarlegt yfirbragð. Þvert á móti væri um að ræða bersýnilegt innlegg í alþjóðarasisma og þyrfti ekki annað en að skoða hollenska bók um sama efni til að sjá að íslenska og niðurlenska bókin væru „nákvæmlega eins“. Þá kom einhver langhundur um að ég væri í fararbroddi einhverrar klíku og á hæla mér kæmu Egill Helgason og æi, hún þarna með hundsfésið, Kolbrún (sem raunar kom vel fyrir í síðustu Kilju sem var stórskemmtilegur þáttur, ekki síst þegar Egill runkaði egói ÁBS svo eftirminnilega að sá síðarnefndi gat ekki annað en roðnað og brosað hringinn – en það er önnur ella). Grautarheilinn klykkti svo út með að ég ætti ekki að vera að nefna Þórberg á nafn því hann hafi verið á móti rasisma og ég hefði áreiðanlega fordæmt hann og skoðanir hans ef við hefðum andað að okkur sama Reykjavíkurloftinu.

Tökum þetta í öfugri röð.

Já, ég hefði haft ýmislegt út á Þórberg að setja. Þó fyrst og fremst kinnroðalausa pólitíska innrætingu hans gagnvart börnum (að kenna Lillu Heggu að elska Stalín fimm ára gamalli er í hæsta máta siðlaust og snertir punkt Eyvindar sem ég sný mér að á eftir), en ég hefði vafalaust haft næga greind þá, eins og nú til að sjá að maðurinn var snillingur og vel þess virði að lesa þótt skoðanir hans í mörgum málum væru rangar og sumar hreint og beint heimskulegar. Og kannski ástæða til að lesa hann ekki síður vegna þessara lélegu skoðana. Nafnlausi moðhausinn gefur í skyn að það felist í því hræsni eða mótsögn að fárast yfir því að maður sé dæmdur fyrir skoðanir sínar sé maður ekki skoðanabróðir hans að öllu leyti. Hálfvitaskapur.

Það að ég kalli ritskoðunaræðið sem negradeilan er til marks um vinstrisinnaða byggir á augljósum samfélagslegum sannindum. Það eru ekki lengur borgaralegir hægrimenn í skátabúningum sem taka sér stöðu sem samviska heimsins. Það er vinstraliðið. Liðið sem þykist vera að lagfæra samfélag okkar og skafa af því óværu sem fyrst og fremst opinberast í „röngum skoðunum“. Það þarf ekkert að rökræða um þetta. Það neyðarlega er að sama fólkið, sumt af því a.m.k. hefur hingaðtil varið málfrelsið og gert útáþað að sjokkera, stuða og traðka á almennu velsæmi. Það er vegna ofureðlis negranærgætni sem málfrelsinu var óvart kastað fyrir róða og nú vita sumir ekki hvernig á að endurheimta það án þess að tapa andlitinu.

Hollenska negrabókin er mér vel kunn, ég var búin að skoða hana og þá þýsku raunar líka. Og þótt sú Hollenska sé yngri en sú íslenska þá er ofur augljós og einföld ástæða fyrir því hve líkar þær eru. Það geta allir séð með smá gúglun. Hitt er annað mál að báðar þessar bækur bera þess skýrt merki að vera ekki frá upprunalandi útgáfunnar. Reynsla Ameríkana af negrum var allt önnur en Íslendinga. Og þegar bókin kom út á íslensku var hún ekki að endurspegla rasistaskoðanir höfundanna eða þjóðarinnar á negrum. Þvert á móti er íslenska útgáfan full af heimfæringum á íslenska samfélagið, bæði í myndum og máli. Svo mjög að þegar hún kemur út gæti textinn allteins verið við einhvern sjómannavals.

Það er ekkert við örlög negrana sem endurspeglar fordóma Íslendinga gagnvart negrum. Hefði það verið hugmyndin hefði einn étið illa soðinn trúboða og fengið í magann, annar hefði séð sjálfan sig í spegli og misst vitið af hræðslu, þriðji hefði sett bein í nefið á sér og fengið sýkingu, fjórði hefði verið laminn af Tarzan, fimmti hefði óvart þurrkað og smækkað hausinn á sjálfum sér o.s.frv.

Íslendingar höfðu fullt af rasískum hugmyndum um negra á þeim tíma sem bókin kom út. Og þær hugmyndir voru alltaðrar en hugmyndir um ameríska leysingjasyni. Bókin er um þá og því um borgaralega negra. Í stað þess að heimfæra textann upp á hugmyndir þjóðarinnar um negra og gera hana framandi og hræðilega kusu höfundar að nota íslenskan veruleika. Og bókin úir og grúir af slíkum dæmum og allsstaðar þar sem íslenska og hollenska útgáfan eru ósamstíga er það vegna þess að sú íslenska er íslenskari.

Eyvindur kom með punkt gegn algjöru ritskoðunarleysi. Að vísu fyrirsjáanlegan punkt og einfaldan en málefnalegan engu að síður. Miðað við það sem ég sagði, væri ég þá til í að börn hefðu aðgang að myndum eins og Hostel?

Svarið er auðvitað nei. Og ég get haldið því fram hræsnislaust. Aftur er lykilorðið velsæmi.

Velsæmi er ekki það sama og almannahagur þótt það fyrrnefnda geti verið hluti af því síðarnefnda. Og ég hef þegar sagt að setja þurfi tjáningunni mörk með vísan til almannahags. Þannig geta morð og barnamisnotkun aldrei verið réttlætanlegur listrænn tilgangur. Það kemur velsæmi ekkert við. Velsæmi er spurning um smekk. Það hvort nauðga megi börnum og selja aðgang er ekki spurning um smekk. Það hvort sýna megi börnum klámmyndir eða hrollvekjur er ekki heldur spurning um smekk.

Segjum sem svo að lögregla bannaði fund nasista á efstu hæð byggingar sem væri svoleiðis í móðu vegna asbestryks. Slíkt bann hefði ekkert að gera með fundafrelsi. Og þegar við bönnum aðgengi barna að klámi kemur það engu tjáningarfrelsi við. Það er bannað því það telst með góðu móti börnum afar skaðlegt. Á sama hátt mætti banna listamanni að stunda þann gjörning að stökkva öskrandi út úr fataskápum hjartveikra ellilífeyrisþega. Slíkt bann kemur tjáningarfrelsi ekki við enda snýst deilan um réttmæti þess ekki um það hvað tjáningarfrelsi leyfi heldur eingöngu um skaðann sem af því getur hlotist.

Negrastrákadeilan snýst eingöngu um velsæmi. Það heldur því enginn fram að bókin sé sjálfkrafa skaðleg. Því er aðeins haldið fram að hún sé óviðeigandi, smekklaus og særandi. Hún veldur engum augljósum skaða.

Sagan er full af dæmum þar sem velsæmið tekst á við tjáningarfrelsið. Og rökin eru alltaf þau sömu, það breytast aðeins hlutirnir sem á að ritskoða, fela, merkja eða banna.

Alveg óvart erum við að verða að amerískum aumingjum.



Mæli með að fólk horfi á nákvæmlega sömu deilu í örlítið öðrum búningi, þar sem Frank Zappa stóð í eldlínunni gegn fólki sem fullyrti að eitís-tónlist væri skaðleg börnum og hana ætti að sérmerkja svo foreldrum reyndist auðveldara að vernda börn sín fyrir henni.

Ritskoðun

Það felst hreintútsagt ótrúleg einfeldni í því að segja að ritskoðun felist í því einu hvort eitthvað sé bannað. Það er kannski orðið sem er villandi. Ritskoðun er miklu víðtækari en svo. Það er t.d. ritskoðun að setja aðvörunarmiða á vörur, t.d. um blót, nekt eða æskilegan aldur neytenda. Það er ekki minni ritskoðun að færa bók úr barnadeildinni í hina væntanlega agnarsmáu deild pólitískra áróðursrita. Nú eða bara stilla barnabók þannig upp í barnadeildinni að börn geti ekki með neinu eðlilegu móti séð þær (eins og Eymundsson í Austurstræti hefur gert við Negrastrákana). Það er líka ritskoðun að krefjast þess að tilteknar bækur séu ekki lesnar (eða sungnar) í tilteknum leikskólum. Ritskoðun er svo miklu meira en bara bann við útgáfu.

Deilan um 10 litla negrastráka er fyrst og fremst deila um ritskoðun. Framanaf voru háværar raddir sem heimtuðu allrahanda ritskoðun. Það átti að banna lestur á bókinni, söng á vísunum eða færa bókina til. Það var svosem enginn (með viti) sem vildi banna útgáfuna en óskin um ritskoðun var rótsterk fyrir því. Og er enn.

Vinstri sinnaðir og ungæðingslegir menningarbesservisserar hlupu á sig. Og eru búnir að fatta það, a.m.k. sumir. Menn féllu í þá gildru að koma fram við aldraða bók eins og aldraða manneskju, þ.e. af næstum takmarkalausri lítilsvirðingu. Af því að bókin var gömul mátti lemja á henni með nútímalegum gildismatskylfum. Hæðast að henni og lítilsvirða hugmyndir hennar. Meðan raunin er sú að ef verið væri að gefa tíu litla negrastráka út í fyrsta sinn núna væri hún líklega nógu framandi til að teljast stingandi, ljóðræn snilld og sama liðið og núna fordæmir hana myndi slá um hana skjaldborg. Ástæða þess að fólk (þ.e. læsar vitsmunaverur, ekki heimskir blendingsverndarar) ræðst heiftúðlega að bókinni er sú að í sinni þeirra tekur bókin sig alvarlega. Ef hún væri framsett sem ísmeygilegt háð væri hún varin og virt.

Málið er að bókin er hvorugt. Hún er hálfkæringsleg og óalvarleg barnabók og það eina ljóta sem negrum er gert í henni er að láta þá spila rullu íslenskra bænda (einn þóttist stór og fékk á hann, annar drakk sig undir borðin, þriðji át á sig gat, fjórði var stangaður af belju). Það var öll syndin. Hinn hroðalegi rasíski undirtónn vísunnar var sá að við líktum negrunum við okkur sjálf.

Það er ekki langt síðan ungskáld íslensk pönkuðust í geðveikum íslenskukennara vegna þess að henni þótti einn vinur þeirra vera lélegt skáld og í raun ekkert annað en pínulítill naggur að gera sig stóran með klámkjafti (sem ég held að sé ekki útilokað), það er aðeins lengra síðan maður pissaði upp (niður) í sjálfan sig í sunnudagskastljósinu, töluvert lengra er síðan Zappa þurfti að takast á við hálfan heiminn vegna þess að textarnir hans voru svo dónalegir og lengst er síðan Þórbergur var dæmdur fyrir að lítilsvirða hið mikla menningarríki þýskra nasista.

Ritskoðun er kjánaleg og óþörf. Það á ekki að ráðast á bókmenntir (eða nokkuð annað ef því er að skipta) með velsæmið að vopni. Velsæmið sér um sig sjálft. Það þarf ekki vitiborna talsmenn í viðbót við þá vitlausu.

Heimasíða borgarstjórans

Hún er afar einkennileg heimasíða nýja borgarstjórans.

Fíflaskapur

Menn hafa varla haft undan í dag við að vísa á úttekt Gauta Eggertssonar um 10 litla negrastráka og hún yfirleitt kölluð sóber áminning um þann augljósa hrylling sem bókin er.

Ef þetta er nú lesið þá kemur í ljós að texti Gauta er arfaheimsk og illa unnin samsuða sem ekki aðeins er villandi heldur kolröng í mikilvægum atriðum.

Málefnalega segir Gauti þetta:

1. Ég á negrabarn og hef því ástæðu til að tala um málið.
2. Bókin kom út fyrir um hundrað árum og lætur negrastráka deyja dæmigerðum and-negra dauðdögum: „Dauðdagi þeirra rímar vel við viðhorfin til blökkumanna í Bandaríkjunum á þeim tíma sem bókin kom út, litlu negrastrákarnir deyja úr leti, heimsku, hræðslu, græðgi, ofdrykkju, vitfirringu, ofbeldi, osfrv.“
3. Þar sem bókin var gefin út á tímabilinu 1865 til 1960 (!) kemur hún fram á tímabili sem var fjandsamlegt blökkumönnum. Þá tíðkaðist t.d. að Ku Klux Klan væri á eftir negrastrákum og hengdi þá. En í einni útgáfu negrastrákanna tók sá síðasti upp á að hengja sig vegna einsemdar og er það bein vísan í KKK.
4. Í staðinn fyrir að lesa bókina fyrir negrastrákinn minn ætla ég með hann á safn að skoða minjar um illa meðferð á þrælum.
5. Þar er þessi bók til.

Skoðum nú tíu litla negrastráka, líkast til þá sömu og hann vísaði til og sjáum hvernig þeir deyja úr „leti, heimsku, hræðslu, græðgi, ofdrykkju, vitfirringu, ofbeldi...“

Ten Little Niggers

Ten little nigger boys went out to dine;

One choked his little self and then there were Nine. <-- græðgi

Nine little nigger boys sat up very late;

One overslept himself and then there were Eight. <-- dó ekki, svaf yfir sig

Eight little nigger boys travelling in Devon;

One said he'd stay there and then there were Seven. <-- dó ekki

Seven little nigger boys chopping up sticks;

One chopped himself in halves and then there were Six. <-- heimska?

Six little nigger boys playing with a hive;

A bumble bee stung one and then there were Five. <-- stakk sig á býflugu

Five little nigger boys going in for law;

One got into Chancery and then there were Four. <-- dó ekki, forframaðist

Four little nigger boys going out to sea;

A red herring swallowed one and then there were Three. <-- óheppinn? pun?

Three little nigger boys walking in the Zoo;

A big bear hugged one and then there were Two. <-- dó eða dó ekki, óheppni?

Two little nigger boys sitting in the sun;

One got frizzled up and then there was One. <-- húðkrabbi, hégómi?

One little nigger boy left all alone;

He went out and hanged himself and then there were None. <-- sjálfsmorð, einmana

Ef við skoðum nú listann aftur: „leti, heimsku, hræðslu, græðgi, ofdrykkju, vitfirringu, ofbeldi...“

Þá má segja að rétt sé að einn hafi dáið úr heimsku þegar hann hjó sig í tvennt við að höggva við, einn úr matgræðgi með því að láta standa í sér. En ekkert af því sem er á listanum í viðbót á við um dauða negrastrákanna. Þvert á móti þá deyja þeir hreint ekkert allir heldur heltast úr lestinni af ýmsum ástæðum og sumar hreint ágætar.

Wikipedia kannast hreint ekkert við það að tíu litlir negrastrákar sé innlegg í upphaflega negrahatur á hundrað ára tímabili. Þvert á móti sé um að ræða vögguvísu um tíu litla indjána sem ekki er hundrað ára gömul heldur frá 1868 og var eftir Septimus Winner. Sem, ólíkt því sem Gauti gefur í skyn, var ekki suðurríkjadólgur að skemmta smábörnum þar með hræðilegum örlögum negrabarna. Hann var frá Fíledelfíu. Og höfundur tíu lítilla negrastráka hefur verið meðlimur af Songwriters Hall of Fame síðan 1970. Hann var fyrst og fremst þekktur fyrir undurfagrar ballöður.

Þetta er upphaflegi textinn:

Ten little Injuns standin' in a line,
One toddled home and then there were nine;
Nine little Injuns swingin' on a gate,
One tumbled off and then there were eight.
One little, two little, three little, four little, five little Injun boys,
Six little, seven little, eight little, nine little, ten little Injun boys.
Eight little Injuns gayest under heav'n.
One went to sleep and then there were seven;
Seven little Injuns cuttin' up their tricks,
One broke his neck and then there were six.
Six little Injuns all alive,
One kicked the bucket and then there were five;
Five little Injuns on a cellar door,
One tumbled in and then there were four.
Four little Injuns up on a spree,
One got fuddled and then there were three;
Three little Injuns out on a canoe,
One tumbled overboard and then there were two.
Two little Injuns foolin' with a gun,
One shot t'other and then there was one;
One little Injun livin' all alone,
He got married and then there were none.

Þessi tilfinningavella úr Gauta um hræðileg örlög negrastráka og hvernig tíu litlir negrastrákar endurspegli allt það versta við álit fólks á negrum er hreinlega afskræming á sannleikanum. Vissulega eru þeir stereótýpur en því fer fjarri að jafn rækilega sé gefið í eins og Gauti gefur til kynna. Og ekkert í neinni útgáfu textans hef ég getað fundið sem er svakalegra en t.d. það þegar Bakkabróðirinn missir hausinn í tunnunni eða um ljóskuna sem kafnaði hjá rakaranum af því að hann tók af henni heyrnartólin sem sögðu henni að anda inn og út.

Og það skiptir ekki nokkru einasta máli þótt Gauti eigi sjálfur lítinn negrastrák. Hörmuleg saga þrælahalds og kynþáttaofsókna á ekki að steingelda okkur og gera úr okkur ameríska aumingja sem drattast á tilfinningarúnksöfn þar sem allt er svart eða hvítt og ekkert þar á milli.

Dloggdoddinn býður heim

Það er vissulega raunsarlegt af Bloggdoddinum að bjóða mér formlega að dansa við Vantrúarmenn á þeirra heimavelli. Ekki það að mér hugnist ekki ágætlega að halda áfram að taka við skeytunum frá Matta, sem mér sýnist að ætli sér að prófa hverja einustu þekkta rökvillu í skránni á mér áður en yfir lýkur.

Það sorglega er að Vantrú stefndi í það að vera félag sem lét sig sannleikann varða umfram allt annað. Smámunasemi þeirra hvað varðar röksemdafærslur var í upphafi innblásin af raunverulegri sannleiksást. En þeir, líkt og vinur vor Dawkins, hafa glatað þræðinum. Í skítugri ámu trúarbragðanna hafa þeir fundið svo mikinn óþef og stækju að þeir eru hættir að greina hin fínni blæbrigði.

Ég var ekki að snapa nokkurn einasta slag. Ég lýsti því yfir að ég hefði orðið fyrir vonbrigðum með Dawkins vegna þess að hann stendur sig illa í burðarkafla bókar sinnar. Hann fellur í þá gryfju að sýna ekki þeirri skoðun sem hann andæfir fulla virðingu og dæma hana út frá óleyfilegum forsendum.

Viðbrögð Matta og síðan hálfvitans Gunnars hafa í framhaldinu valdið mér stórkostlegum vonbrigðum. Matti fyrir afspyrnulélegar mótbárur og, ég verð að segja, einstaklega slök tök á rökhugsun og rökræðum. Gunnar fyrir að vera erkifífl.

Ég hélt satt að segja að Matti væri óvitlaus. Örlítið hégómlegur og einfaldur jafnvel, en óvitlaus. Ég er ekki lengur viss. Birgir reyndi þó. Og þótt hann hafi átt það til að detta inn í formúlur og hunsa það sem blasti við af gömlum vana þá var það rökræðan sem hann reyndi að fylgja.

Matti vill meina að hann hafi ótal sinnum kveðið í kútinn fólk sem er að segja það sama og ég. Það er einfaldlega rangt. Hann hefur aldrei nokkru sinni haft til þess burði að andæfa þeim rökum sem ég var að beina gegn grundvallargallanum í bók Dawkins (tók raunar fram að hann ætlaði ekki að ræða hana sérstaklega). Ef eistun í honum skyldu skyndilega detta niður og hann vilja takast á við hana þá er hún svona:

Dawkins segir að Darwinismi útskýri hvernig einfalt skipulag verði æ flóknara og skipulagðara. Skapandi Guð þurfi hinsvegar að vera a.m.k. jafn flókinn og sú veröld sem hann skapar. Ef frá er skilin kenning sumra kristinna manna um að Guð sé einfaldur, hvers vegna skyldu þessi rök halda gagnvart báðum heimsmyndum? Hví skyldu þær reglur sem við höfum orðið áskynja í efnisheiminum binda hendur skapara?

Nú, ef það er eldra deilumálið þá má Matti endilega peista hérna margþvældu svari sínu við þeirri pælingu. Hann gæti t.a.m. svarað þessum spurningum sem ég held að hafi ekki enn verið svarað. En svarið þarf þá að vera hreinskilið og undanbragðalaust.

1. Við höfum hæfileikann til að hafa það sem sannara reynist. Hvers vegna ættum við að gera það? Eigum við að gera það alltaf?

2. Getur greint fólk fylgt fótboltafélagi svo dyggilega að málum að það taki þátt í seremóníum eins og fjöldasöng og ópum og köllum? Er fótbolti trúarbrögð?

3. Getur trúlaus maður skapað sinn eigin tilgang með lífinu? Hvað er það, sem fær hann til að velja þann tilgang umfram tilgang nágrannans? Geta gáfaðir menn skapað sér misvísandi tilgang?

Eitur fyrir byrjendur

Ég las, merkilegt nokk, Eitur fyrir byrjendur eftir EÖN í fyrsta skipti á dögunum. Mér var gefin bókin með því skilyrði að ég bloggaði um hana það sem mér fyndist.

Byrjum á göllunum.

Bókin var ekki nógu vel prófarkarlesin. Í ekki lengri bók var hvimleitt að rekast á stafsetningarvillur, a.m.k. eina beygingarvillu og klifandi orðalag.

Pappírinn í kápunni er óvandaður og illa þefjandi. Kannski er hann endurunninn og því voða fínn en hann tærist á eggjunum og það er stækja af honum, hálfgerð ælulykt.

Tempóið í bókinni er brokkgengt. Stundum er höfundur í gríðarlegum ham og tekst stórkostlega vel upp. Sumir kaflar lesast hreinlega eins og heitum hníf sé brugðið á smjör. En stundum dettur takturinn niður og verður þunglamalegri og stirðari. Án þess að það þjóni bókinni. Þessu skylt er dálítið sérstakt hvernig stíllinn er breytilegur frá kafla til kafla. T.d. koma slettur úr öðrum málum gjarnan í holskeflum og sjást ekkert þess á milli.

Þá eru það kostirnir.

Það eru kaflar sem eru frábærlega vel samdir. Langbesti kafli bókarinnar er sá, þar sem Högni serður Dísu:

Högni sarð Dísu með styrk górillunnar, fimi kattarins og slægð höggormsins. Dísa lét bara taka sig. Hún lét einfaldlega ginna sig út í raðfullnægingu eftir raðfullnægingu, stundi bara og gapti eins og hún hefði aldrei upplifað annað eins. Öruggar hendur Högna fleygðu henni til og frá, lyftu henni upp og niður, drógu hana fram og aftur, struku henni út og suður og norður og niður. Högni hélt aftur af sáðláti sínu með tantrískum tiktúrum, hann var stæltur af daglegum sundsprettum - stöku sinnum, kannski einu sinni í viku, synti Högni meira að segja í sjálfum sjónum - og þegar eiginleikinn til að halda eilífri reisn mætti stórkostlegu þreki sköpuðust aðstæður til geypilegs líkamlegs unaðar. Högni var bæði anabólískur og karnal. Hann dáðist að eigin getu án þess að grobba sig af henni, og í hvert skipti sem Dísa hóf að titra og skjálfa, þegar roðinn í kinnum hennar sortnaði og augnlokin lögðust skjálfandi aftur, þegar Högni fann vöðvakippina leika óstöðugt, kraftmikið og taktvillt upp bakið á henni, fylltist hann gífurlegri sjálfsánægju og hamraði typpinu á sér tvöfalt hraðar inn og út úr Dísu, gróf sig dýpra og dýpra í blóðhlaupin sköp hennar. Dísa gat ekki annað en æpt, öskraði af unaði, og þegar henni fannst hún ekki geta meir fann hún hvernig önnur holskefla fullnæginga skall á henni.

Þá má telja bókinni til tekna að hún fléttast utan um snyrtilega, litla pælingu. Það er skemmtilegur og satt að segja dálítið óvæntur þráður í gegnum hana sem er svosem ekkert sérlega frumlegur eða burðugur en stendur fyllilega undir sér. Allar lýsingar í bókinni eru góðar. Framvindan á það til að vera síðri.

Bókin er eins og hönnuð til kvikmyndunar og ég vildi óska að hún yrði kvikmynduð á íslensku. Það vantar svona mynd í okkar flóru.

Í raun er fátt annað um bókina að segja. Hún er ekkert sérstakt tímamótaverk en hún er um margt mjög góð. Mjög þægileg. Vel skrifuð, ágætlega pæld.

Það er helst að mér finnist, eftiráaðhyggja, að titillinn sé villandi. Í fyrsta lagi tekur forsagan alltofmikið pláss til að eiturvinkillinn nái að réttlæta nafn sögunnar og í öðru lagi þá er hlutverk eitursins í sögunni annað en titillinn gefur í skyn, a.m.k. eins og ég skil söguna.

En þetta er góð bók og ég er þegar búin að lána hana frá mér einu sinni (ekki síst til að losna við fnykinn).

Þrír og hálfur kettlingur af fimm

Litli Gunni, litli Gunni, litli afar heimski Gunni...

Mér hefur um langa hríð þótt Vantrú dálítið merkilegur félagsskapur. Eins og ég hef afar oft haldið fram er ég sammála svotil allri þeirra starfsemi. Ég hef hinsvegar fyrir löngu orðið vör við ógeðfelldan þráð í þeim pælingum sem liggja til grundvallar ástríðunni hjá mörgum félögum þeirra.

Alltof margir Vantrúarmenn eru heiftúðugir hávaðaseggir sem hossa sér hrokafullir á hanapriki og telja að heimurinn sé hreinlega yfirfullur af fólki sem sanni greindarskort sinn með því að sjá ekki þau sannindi sem þeir hafi séð.

Oft eru þetta unglingsstrákar, og í þeim tilfellum er það eðlilegt því það er eðli unglingsstráka að vera yfirgengilega leiðinleg týpa, en stundum eru þetta fullorðnir menn fastir í fasa hins heimska unglings.

Það má þekkja þessa ræfla á fyrirsjáanlegum og aumum gagnabanka þess sem þeir telja rothögg á trú, sérstaklega kristna trú. Hvaðan fengu synir Adams og Evu kærustur? Á ekki að höggva krumluna af konum sem hreðjamerja gaura á djamminu? Eiga konur á túr ekki að ganga út fyrir bæina og koma aftur þegar þær eru búnar? Og svo mætti lengi telja.

Trúleysi er afstaða sem er fyllilega réttlætanleg. Og líklega rétt. En hún er ekki a priori sannindi sem blasa við hverjum skynsömum manni. Þvert á móti er afar erfitt að útiloka andstæðuna ef andstæðan er skilgreind af einhverju viti. Og sumar af ástæðum þess að dómur af eða á veldur vandræðum spretta beinlínis innan úr ranni trúleysisins sjálfs ef hann er skoðaður af nógu gagnrýnum og greindum hug.

Vantrúarmenn eru upp til hópa ekki nógu greindir eða heiðarlegir í viðleitni sinni til að bora undir yfirborðið og takast á við grundvöllinn. Þeirra opinberaða lífsýn er grunn. Þar með er ekki sagt að hún sé röng enda er allur munur á gildri og sannri niðurstöðu.

Það er þeim um megn að taka þátt í umræðu um málið og þeirra aðferð er því sú einstaklega ómálefnalega rökvilla að ráðast á sendiboðann. Ég nenni ekki að strá latínu um mig hér en Vantrúarmenn hafa svosem gert það oft og iðulega í svipaðri stöðu og að mér skilst Matti mest af öllum. Matti rökvillubani sem kaus að ljúka rökræðu okkar svona:

Mengella: Ég hef ekki heyrt svör Vantrúar við síðasta deiluefni.
Matti: Það er vegna þess að þú ert eins og hinir trúarnötterarnir.
Mengella: Menn hafa hugboð um óefnisleikann, t.a.m. í vitundinni.
Matti: Hugmynd þín um vitundina er barnaleg.
Mengella: Sýndu mér andmæli við hana sem unglingar gætu uppgötvað sjálfir og ég skal samþykkja að hún sé barnaleg.
Matti: Eyvindur Karlsson er ánægður með þig!

Ber þessi maður minnstu virðingu fyrir þeirri dýrmætu þrætubókarlist sem átti að heita aðalsmerki Vantrúar? Þekkir þessi maður ekki rökvillurnar sem hann hrasar um á hverju horni í þessum vaðli?

Og þá er það Gunnar.

Gunnar ræðst að Óla Sindra í gegnum mig og sakar hann um að vera nafnlaus heigull. Talar um tilfinnanlegan skort á andstæðu minnimáttarkenndar og amast eitthvað við bóklestri.

Gunnar, sem er greinilega unglingur, birtist sem illa uppalinn kjölturakki og gjammar hér innihaldslausan vaðal. Einhverjar óljósar hótanir um að ég ætti að vera skelkuð þar sem ég hafi stigið á skottið á svo mörgum að dagar mínir gætu verið taldir með litlum fyrirvara. Og svo framvegis og framvegis.

Ég ætla ekki að erfa frammistöðu Gunnars við Vantrú, þótt hann spretti vafalaust úr þeirri átt. Það er ekki þeim að kenna að þeir laða að sér þessa lélegu sort af fólki. Gunnar er graftarbóla á skininni skán þess grautar sem Vantrú er. Þeir velja sér ekki meðlimi, meðlimirnir velja þá. Og Vantrú, líkt og ég t.a.m., hefur aðdráttarafl á aula.

Það er hinsvegar verra þegar aularnir sjá um að tala.

Ég reikna auðvitað ekki með neinum frekari viðbrögðum frá Vantrú enda hefur mér borist til eyrna að þeir hafi í sameiningu metið stöðuna þannig að best væri að þegja. Þeir færu sér ekki að voða þannig og gætu sjálfir sannfært sig um að það væri vegna þess að ég væri ekki svarsins virði, þögnin væri til marks um reisn þeirra.

Það skiptir mig ekki nokkru máli hvort þeir taka slaginn til eða frá. Mér þykir ekki gaman að berja á þeim sem kunna ekki að verja sig. Þegar minnsti samnefnari andstæðingsins er orðin rökvillufangarinn Matti og erkiflónið Gunnar þá dettur jafnvel mér í hug að það sé ósæmilegt virðingar minnar vegna að halda áfram. En ég er bara svona vel upp alin að snara þessum skrifuðu línum til þeirra í þakkarskyni fyrir viðleitnina.

Til Matta

Matti vantrúarseggur skrifar:

Síðasta umræða endaði í engu vegna þess að þú ert ekki að segja neitt gáfulegra en trúarnöttararnir sem við körpum við daglega - þó þú virðist halda annað.

Ekki ætla ég að rökræða við þig um bók Dawkins, ef þú heldur að hún sé eitthvað höfuðrit Vantrúarmanna er það misskilningur. Mér fannst hún ágæt, en ég las ekkert nýtt í henni.

Mér þykir þú aftur á móti augljóslega ofmeta eigin gáfur. Hjal þitt um vitundina er beinlínis barnalegt.

Og við það vil ég bæta.

Síðasta umræða við ykkur endaði með þeirri sendingu frá ykkur að ég ætti ekki að láta mér detta í hug að þið væruð kjaftstopp en vegna anna kæmuð þið ykkur ekki að því að veita mér náðarhöggið. Það kom aldrei, sem hefði þó átt að vera hægur vandi ef röksemdir mínar voru þær sem þið tætið í ykkur tvisvar á dag og þrisvar á sunnudögum.

Ég held því hvergi fram að bók Dawkins sé höfuðrit. Ég mat hana algjörlega út frá eigin forsendum. Hinu er þó ekki að neita að Dawkins ber með sér alla höfuðþætti Vantrúarmanna sem sjálfir falla ítrekað í sömu gryfjur og hann.

Dawkins lætur sem svo að hann sé að beita skynsemi sinni til að hrekja heimsmynd trúaðra. En þegar kemur að því sem hann sjálfur (og þú myndir gera líka ef þú hefðir næga skarpskyggni til þess) kallar höfuðkafla bókarinnar þá bregst honum bogalistin hrapalega.

Ástæðan er auðvitað sú að Dawkins veit að hann getur ekki slátrað hinni trúarlegu heimsmynd eins og hún t.d. kemur fram í lýsingu minni. Hann getur aðeins tortryggt hana og kosið að trúa á aðra heimsmynd. Heimsmynd sem andstæðingar hans segja að risti ekki alla leið inn að kviku.

Gagnrýni mín á ykkur Vantrúarmenn stendur óhögguð. Þið eruð ekki hálft eins gáfaðir og þið haldið. Hugmyndirnar sem þið teljið ykkur hafa fattað eru ekkert merkilegar og fullt af fólki sem ykkur er ósammála hefur fattað þessa sömu hluti. Munurinn er sá að sumt af því fellur í annan af 2 hópum:

• Þá sem hafa skilið sannindi x (sem þeir eiga sameiginleg ykkur) en telja sig um leið hafa uppgötvað sannindi y.

• Þá sem hafa skilið sannindi x en sjá (sem rétt er) að sannindi x ein og sér duga ekki til að hafna sannindum y eins og þau eru skilgreind af óvitlausum.

Dawkins beinlega heimfærir röksemdir sem allir eru sammála að gangi upp í ljósi sanninda x til að koma höggi á y og gerir þar með grundvallarrökvillu. Hann sýnir aldrei fram á að það sem gildi um x gildi einnig um y.

Skilur þú þetta, Matti? Ég er efins.

Þið eruð enda alhæfingarsinnar í dvergslíki.

Og ef þið hefðuð brot af þeim gáfum sem þið teljið ykkur hafa hefðuð þið gengið miklum mun vasklegar fram í karpi okkar. Það mátti koma með fullt af sterkum mótbárum við það sem ég hélt fram og ég beið þess spennt. Umræðan hefði getað flust upp um styrkleikaflokk á ótal stöðum þar sem fyrst hefði reynt á mig. Raunin var sú að þið hreinlega náðuð ekki punktunum enda dogmatískir með afbrigðum og þröngan sálarglugga.

Eins er það að þú skulir leyfa þér að hossa þér á uppblásinni hrosshá og kalla tal mitt um vitundina barnalegt. Heyr á endemi!

Hvað er öfund þung? Hvað er draumkona há?

Komdu með vitrænt svar við þessum spurningum sem unglingur getur kokkað fram sjálfur hjálparlaust og ég skal samþykkja að tvíhyggjan er barnaleg.

Getur þú það?

Ranghugmyndin um Guð

Eins og fleira gott fólk lét ég það verða eftir mér að hlusta á The God Delusion e. Ríkharð Dawkins. Ég man ekki hvernig nag mitt við Vantrúarmenn fór á sínum tíma. Það síðasta sem ég man eftir er komment um að ég ætti nú ekki að láta mér detta í hug að þeir væru búnir að gefast upp og nú skyldi ég bara bíða og sjá. Hafi eitthvað gerst síðan hefur það farið framhjá mér.

Nema hvað, af áhuga á málefninu tók ég Dawkins með í ræktina í þessari viku og hlustaði af athygli á hann og einhverja kerlingu lesa skrudduna.

Það hafa staðið mörg spjót á honum í gegnum tíðina og einn helsti löstur á bókinni er sá að hann virðist þurfa að svara öllum sem hafa veist að honum einhverntímann. Mjög oft eru árásir Dawkins á óvini sína barnalegar og hreint og beint hallærislegar. Honum finnst t.d. gaman að búa til ímynduð, asnaleg samtöl eða einræður og eigna öðrum. Afar miðaldra nýlenduveldiskarlahúmor. Hann hefði mátt sleppa slíku fíflaríi og löngum köflum þar sem hann er í raun ekki að segja neitt að viti heldur aðeins hæðast að einhverju sem hann segir síðan í lokin að sé ekki vitrænnar umræðu virði. Hann hefði mátt stilla þögninni upp sem andstæðingi vitrænnar umræðu og stytta bókina um 40%.

Þá er bókin óskaplega endurtekningarsöm. Hann traðkar sömu atriðunum í eyrun á manni aftur og aftur og aftur og aftur og aftur þar til mótstöðuafl hugans er ekkert orðið. Loks er það stórkostlegur galli á bókinni að hann virðist telja að ástæða sé til að fjalla um (og það í löngu máli) allt það heimskulegasta sem eigna má trúarbrögðum, eins og neysla ofskynjunarlyfja, sjálfsmorðsárásir og nefndu það. Að pönkast á trúuðum hálfvitum langalengi hefur engan tilgang annan en þann að rúnka vantrúarliði.

Þegar loks kom að þungamiðju bókarinnar varð ég fyrir gífurlegum vonbrigðum. Honum hafði (loksins) tekist að einangra kjarnann í málinu og ætlaði nú að veita náðarhöggið. Og púff! Ekkert gerðist. Veiklulegar röksemdir og barnalegar rökvillur var það eina sem hann gat borið fram.

Kjarninn í bókinni birtist þegar Dawkins reynir að sannfæra lýðinn um að Darwinismi gangi af guði dauðum þar sem Darwinismi skýri tilurð fjölbreytileka tilverunnar (a.m.k. í líffræði) en Guð komi með fjölbreytileikann að borðinu því hann hljóti sjálfur að vera a.m.k. jafnflókinn og sköpunarverkið og þá eigi eftir að gera grein fyrir því hvernig hann varð til.

Þegar honum er bent á augljóst svar trúaðra að enn sé hann að reyna að heimfæra eina heimsmynd yfir á aðra á hann engin skynsamleg svör. Ef stilla má þeim skoðunum sem mætast í kjarna bókarinnar upp þá eru það þessar:


Guðsinnar segja að efnisheimurinn sé vissulega sá heimur sem blasi við skynfærum okkar og skynsemi en að hann úi og grúi af vísbendingum um annan heim, óefnislegan sem jafnvel umlykur efnisheiminn og ekki sé ólíklegt að efnisheimurinn, lögmál hans og fyrirbæri eigi sér uppsprettu í handanheiminum með einum eða öðrum hætti. Efnisheimurinn hafi einfaldlega orðið skyndilega til í einu vetfangi.

Meðal vísbendinga um handanheiminn sé hugsanlega vitundin, þ.e. sú staðreynd að við erum öll til sem óefnislegar sálir. Við hugsum, skynjum og upplifum á stað í veröldinni sem evklíðsk rúmfræði nær ekki yfir, a.m.k. ekki greinilega. Vitund okkar hafi ekki rúmtak eða massa sem er þó skilgreinandi þáttur í því að geta talið fyrirbæri heyra til efnisheimsins (og heimsins eins og við þekkjum hann).

Við getum vitað ýmislegt um heiminn og þróunarkenningin er glæsilegt afrek. Þegar hún er rakin með sæmilegum hætti finnum við að hún er sönn í grundvallaratriðum. Hvernig vitum við þegar eitthvað er satt? Hvaðan kemur dómgreindin? Við vitum það ekki, þótt við getum komið með tilgátur um það. Raunin er samt sú að við treystum dómgreindinni því við höfum ekkert annað að treysta á.

Og þá er komið að Guði.

Svo virðist sem menn hafi áttað sig á því fyrir löngu að dómgreind okkar er hægt að opna fyrir opinberandi sannindum af öðru tæi. Með því að taka trúarstökkið og trúa í einlægni á guð sem mengið sem andlegu stökin finnast í opnast dómgreindinni ný tegund af sannindum. En aðeins ef trúað er í einlægni opinberast þessi sannindi. Þau eru gjarnan torskilin og margoft hugboð frekar en skýrar tilskipanir og óefað er að þau brenglast í meðförum manna. En allir menn hafa þennan hæfileika og þótt trúað fólk kastist til og frá í efnislegum útfærslum trúar sinnar þá er drifkrafturinn, trúhneigðin, að baki í öllum tilfellum.

Trúin er eins og kynhneigð. Hún gefur lífinu tilgang, merkingu. Hún svarar grundvallarspurningum um tilvist mannsins. Hún opnar nýtt samhengi fyrir vitundinni sem gerir hið eldra, trúlausa samhengi yfirborðskennt og barnalegt.

Trúaður maður er eins og strákurinn sem keppir um hylli stúlku með því að keppa við hina vonbiðlana í skák. Eftir smástund eru þeir allir svo niðursokknir í skákina að þeir sjá ekkert nema reglur leiksins og úr verður hörkueinvígi. Þar til þessi eini strákur áttar sig á því að skákin er ekki markmið í sjálfri sér heldur leið að öðru marki. Hann sér að stúlkunni leiðist þófið, hættir að tefla (hinum til mikillar furðu) og kaupir handa stúlkunni blóm.

Dawkins og Vantrúarmenn eru strákarnir sem hamast við að tefla.

Öll rök sem Dawkins teflir fram gegn þessari hugmynd eru annað hvort fíflalegar athugasemdir um eitthvað hallærislegt atriði eða hann reynir að sýna frammá að andlegi heimurinn passi ekki við reglur efnisheimsins. Kommon! Það er eins og að heimfæra reglurnar í skák upp á tilhugalífið í heild sinni.

Andskotans skinhelgi

Mig minnir að ég hafi lesið í Biflíunni að sá sem snertir á einhverjum ófögnuði eigi að höggva af sér lúkuna til að fyrirbyggja smit. Sá sem sjái hið sama eigi að stinga úr sér augun. Í dag er samfélagið fullt af skinhelgu helvítis hyski með augnstunguspjót.

Tilefnið er tíu litlir negrastrákar.

Svakalega er ég orðin leið á hinu hundleiðinlega og vammlausa nývinstriliði sem telur sig vera óskaplega intelektjúal og með sérstaklega göfuga sýn á alla skapaða hluti, fyrst og fremst í krafti ímyndaðs umburðarlyndis fyrir öðrum. Þetta lið, sem gjarnan sækir í listir eða stjórnmál, er svo einstaklega grunnhyggið og fyrirsjáanlegt að það er heilmikil raun að umbera það, að það telji sig gáfað og relevant.

Tíu litlir negrastrákar eru guðsgjöf svona fólki. Sama gildir um tilraunir samkynhneigðra til að þröngva sér inn í þjóðkirkjuna. Það er kannski hluti af menningu hýrra að bora sér leið inn í op sem veita mótspyrnu af lífs og sálar kröftum, sem og að álíta vandarhögg og formælingar framandi blíðuorð – og það má meira að segja vera að kirkjan hafi breyst svo mikið að ekkert sé að því að hunsa hatur hennar á kynvillingum. En það er ekki punkturinn.

Sumir þeirra sem gengið hafa fram fyrir skjöldu til að verja negrastrákabókina eru illa duldir rasistar, sem fá sæluhroll við dauðsföll negrastrákanna. Og nývinstra liðið gerir þá kvíarvillu að horfa á þetta fólk og telja að út frá því megi dæma bókina sjálfa. Að bókin boði það sem heimskasta liðið í samfélaginu fær útúr henni.

Endemis rugl.

Negrastrákarnir eru nákvæmlega ekkert heimskari eða gallaðri en persónurnar í annarri hverri barnabók tuttugustu aldarinnar. Það var ekkert við lesturinn á bókinni sem fékk börn til að álíta að svertingjar væru á nokkurn hátt af slakari tegund en hvítu persónurnar í öllum hinum bókunum.

Í gær sá ég svo Tinna í Kongó tekinn í gegn í kassanum með þeim rökum að Kongóbúarnir hefðu verið ópersónulegur lífmassi, ómennskur vegna þess gegndarlausa rasisma sem prýddi bækurnar. Að hundur Tinna hefði haft sterkari persónuleika en negrarnir.


Þetta er allt rétt. En þetta á við um hverja einustu Tinnabók. Allar aukapersónur í Tinnabókum eru ópersónulegur massi, gjarnan gungur, og karakternum er sólundað ríflega á tylft aðalpersóna. Pikkarónarnir fá nákvæmlega sömu meðferð, sem og Ameríkanar og allir þeir sem Tinni á saman að sælda við. Töfralæknirinn í Kongó er nákvæmlega eins karakter og hvítu illfyglin í Tinnabókunum.

Bakkabræður eru heimskari en tíu litlir negrastrákar, ef eitthvað er að marka ævintýri eru þýskir foreldrar grimmasti kynstofn í heimi – í einni sögu drepur mamman soninn og sýður úr kjötinu súpu sem hún gefur föðurnum og systurinni að borða, prinsessan á bauninni er hégómleg og stjúpsysturnar eru bæði vondar og heimskar, ef eitthvað er að marka fimm-bækurnar og Frank og Jóa eru hvítir dreifbýliskarlar smyglarar, morðingjar og þjófar upp til hópa, stjúpforeldrar hika ekki við að láta skera hjartað úr börnum, gamlar konur sem gefa nammi vilja steikja mann lifandi, það er eðlilegt fyrir litla stráka að baða sig reglulega einir og naktir með fullorðnum vinnumönnum, bræður sem fórna lífi sínu fyrir yngri bræður verða hetjur í handanlífinu, börn geta búið ein með hundaóðum apa og hesti og barnaverndarfólk er heimskt og eigingjarnt, litlir strákar geta siglt einir á milli Danmerkur og Svíþjóðar því Guð passar þá.

Það var enginn rasismi sem glæddist í hjörtum lítilla barna sem lásu og sungu negrastrákanna, ekki frekar en þegar litli, svarti Sambó gaf öll fötin sín. Báðar bækurnar víkkuðu út sjóndeildarhring barnanna og bættu viðföngum í sögurnar sem stækkuðu heimsmynd barnsins.

Það væri athyglisvert að gera könnun á því hjá hvorum hópum væri meiri rasismi. Fullorðnu fólki sem las Tinna í Kongó, Tíu litla negrastráka og Litla, svarta Sambó eða fullorðnu fólki sem ekki las þessar bækur. Mig grunar að niðurstaðan yrði afgerandi.

Velviljað fólk sem ofmetur vitsmuni sína er að draga þessa þjóð niður í disneylitað svað vammleysis í bókmenntum.

Koma svo...

Kompás

Nú ku vera búið að sýkna barnagjörnu perrana sem Kompás lagði net sín fyrir. Ástæðan er óljós en vísast snertir hún mest þá staðreynd að þarna var um að ræða menn sem auðsýndu áhuga sinn á að því að samrekkja barni sem aldrei var til. Og það er ekki ólöglegt sum sé.

Niðurstaðan er tvíeggjuð. Auðvitað er eithvað mikið að fullorðnum mönnum sem mæta á kynferðislegt stefnumót við barn en ekki síður að mönnum sem telja sig geta mætt á slíkt stefnumót í ljósi óskilgreinds efa um að móttakandinn sé raunverulega barn.

Biflían frh.

Biflían PC

Það er löngu orðið tímabært að uppfæra Biflíuna að fullkomnun nútímamannsins:

Erfðir og þróun

Það eimir sterklega af Platóni og Kristi í grundvallargerð samfélags okkar. Nýliðnir atburðir, þar sem allt fer á annan endann þegar gamall skarfur leyfir sér að efast um jafna greind kynstofna, hafa fengið mig til að pæla aðeins í mennskunni.

Ég fæ ekki betur séð en að okkur sé ætlað að trúa tvennu um mannkynið sem orkar afar tvímælis.

• Í fyrsta lagi er okkur ætlað að trúa að til sé mennska, einhverskonar frummynd sem allir menn eiga jafna hlutdeild í. Sum sé, að tegundin maður eigi sér skýr og afmörkuð landamæri.

• Í öðru lagi virðist sem svo að einstakir hópar manna, hvort sem það eru kynþættir eða kyn, eigi í ljósi þessarar mennsku að hafa nokkurnveginn nákvæmlega jafnmikið af kostum innbyrðis.

Báðar þessar skoðanir orka mjög tvímælis vegna aragrúa vísbendinga um að þær standist ekki. Þannig má hunsa þær nær algjörlega ef þess er gætt að verið sé að ræða um afmörkuð svið. En heildarmyndina má aldrei falla blettur eða hrukka á.

Meðal augljósra andæfinga við fyrri kennisetninguna má nefna:

• Okkar eina pottþétta skilgreining á manninum byggir á erfðafræðilegum þáttum, þ.e. litningum. Samt eru til menn sem hafa litningagalla, t.d. auka litninga. Erfðafræðilega skortir upp á mennsku t.d. mongólíta þar sem þeir eru frávik frá því sem gerir menn að mönnum. Að hagræða mennskuhugtakinu þannig að það nái af fullum þunga yfir mongólíta einnig opnar leið inn á gruggugar slóðir óvissu og efa.

• Hið sama gildir um fóstur í móðurkviði (eða tilraunaglasi). Við höfnum mennsku þeirra upp að vissum mörkum og helgi mannlífsins nær ekki yfir þau með sama hætti og aðra menn. Enn bendir það í átt til óvissu um mennskuna, þ.e. að við erum alls ekki svo viss um hvað gerir menn að mönnum og hunsum mennskuna eða afneitum henni jafnvel að fullu í vissum kringumstæðum.

Meðal augljósra athugasemda við seinni kennisetninguna má nefna:

• Ef þróunarkenningin er rétt eiga allir menn sama forföður og tilheyra sömu tegund þar sem erfðafræðileg líkindi eru veruleg og allir heilbrigðir menn geta eignast frjó afkvæmi innbyrðis. Það er samtsemáður ljóst að menn hafa þróast af frumstæðari tegundum og að hæfileikar fara mikið til eftir þróunarlegum aðstæðum og umhverfi. Engin ástæða er til að ætla að munur kynstofnanna/kynjanna sé aðeins á yfirborðinu. Ástæða er til að ætla að mismunandi þróunarleg skilyrði hafi haft sértæk áhrif á þróun kynstofna. Þegar einstaka kynstofnar verða síðan ráðandi og heimfæra menningu sína yfir á aðra virðist eðlilegt að ætla að aðrir kynstofnar standi höllum fæti gagnvart þeim að einhverju leyti.

• Það er augljós munur t.d. á sjúkdómasækni og ýmsum hæfileikum á milli hópa í samfélaginu. Svartir fá t.a.m. frekar ákveðnar tegundir hjartasjúkdóma, konur fá frekar kvíða o.s.frv. Að einhverju leyti, og jafnvel mestu leyti, er munur á milli hópanna félagslegur, þ.e. útskýrist af mismunandi viðbrögðum við mismunandi aðstæðum - en ekkert virðist mæla á móti því að munurinn geti verið líkamlegur einnig.

Það kæmi mér ekkert á óvart þótt svertingjar mældust að meðaltali með aðra greind en hvítir eða gulir og það kæmi mér jafnvel ekkert á óvart þótt eitthvað af félagslegum aðstæðum þeirra skýrðist með slíkum mun. Í því er ekki fólginn rasismi, ef rasismi er skilgreindur sem andúð eða hatur á ólíkum kynþáttum.

Það telst ekki til haturs að viðurkenna að þunglyndi og önnur geðveila er viðvarandi fylgifiskur sumra ætta. Það telst ekki til andúðar að benda á að sumar ættir gyðinga reynast óvenjulega greindar. Það telst til skýringa.

Og ég sé ekkert að því að karlfauskurinn fabúleri um það að hugsanlega sé sá munur á kynstofnunum sem geri svertingjum erfitt um vik að aðlagast því kerfi sem er afrakstur langrar þróunar hjá hvíta kynstofninum.

Mynd segir meira...

„Hérna, strákar. Getiði ekki komið aftur aðeins seinna?“

Þú sérð það á genunum

Einhver dásamlegasti skemmtikraftur samtímans er risaeðlan James Watson, sem hlaut Nóbelinn ásamt Crick fyrir uppgötvun þeirra á byggingu DNA. Alla tíð síðan hefur verið vinsælt að berja á Watson, m.a. fyrir það að hafa svipt Rósalindu Franklin hluta af heiðrinum, en þeir félagar stálust í gögnin hennar og komust þá endanlega á sporið. Watson hefur haldið því statt og stöðugt fram að þeir hafi einungis komið fram við geðsjúka konu eins og þörf krefði. Samstarf við hana hafi verið útilokað vegna andlegs krankleika hennar.

Watson hefur eitthvað það kaldlyndasta viðhorf til erfða sem mögulegt er. Hann er sanntrúaður á hina darwinísku kenningu að það sé hending hvernig mál þróist hjá lífverum og sér enga sérstaka ástæðu til að trúa á að allt það sem sýður upp úr potti móður náttúru sé göfugt eða þrungið tilgangi. Til dæmis sér Watson ekkert fallegt við einhverfu. Einhverfa er sjúklegt ástand sem er í bullandi sókn vegna þess að samfélagið hefur gert þá skyssu (í þessu afmarkaða tilliti) að leyfa konum að sækja æðri menntun við hlið karla. Ein afleiðing þess er sú að gáfað fólk er farið að sofa saman og eignast börn - og gáfuð pör eignast miklu frekar einhverf börn. Ráð Watsons er einfalt: sértu gáfuð skaltu velja maka eftir útlitinu.

Þá sér Watson ekkert fallegt við það hve heimskur hluti mannkyns er. Hann gengur jafnvel svo langt að fullyrða að heimskasti tíundihluti mannkyns sé sjúklega heimskur og að sóttvarnir eigi að ganga í það verk eins og önnur heilbrigðismál.

Um feitt fólk á hann að hafa sagt að það þekktu það margir yfirmenn hve pínlegt væri að fá akfeitt fólk í atvinnuviðtöl, vitandi að það kæmi auðvitað aldrei til greina að ráð það.

Loks á hann að hafa sagt að ef sú staða komi upp að hægt verði að greina gen kynhneigðar þá sé sjálfsagt að verða við óskum foreldra um eyðingu samkynhneigðra fóstra.

En nú er hann kominn í fréttirnar á ný. Og nú vegna þess að hann ákvað að deila með heiminum hugmynd sinni um framtíð Afríku. Hann mun hafa sagt að hann væri í grundvallaratriðum svartsýnn um þróun mála í heimsálfunni vegna þess að það væri einfaldlega ekki rétt að svarti kynstofninn væri jafn greindur og sá hvít. Og þegar þetta helst í hönd með þeirri fullvissu Watsons að svart fólk sé graðara en hvítt, þá er vissulega illt í efni.

Og við, hinir upplýstu Vesturlandabúar, hnussum yfir fáfræði þess gamla, gerum að honum gys eða afskrifum sem elliæran. En við ættum að hugleiða þetta dálítið.

Hugmyndin um samkeppni á markaði um veraldleg gæði gengur í grundvallaratriðum ekki upp nema hægt sé að stóla að verulegu leyti á jöfnuð manna. Hugmyndin um markað krefst þess, eigi hún að ganga í takti við réttlætið.

En við erum ekkert jöfn. Og pælingu Watsons um Afríkunegrana má heimfæra á hvað sem er, t.d. keppni um borgarstjórastólinn, blaðamannsstarf eða landsliðsþjálfarasess.

Þótt við göngum útfrá þeirri grundvallarforsendu að áunnin ójöfnuður sé hluti af réttum leik þá eigum við eftir að taka afstöðu til meðfædds ójöfnuðar. Þriðji hlutinn, uppeldislegur ójöfnuður er of margræður til að ég nenni að taka hann með hér.

Nú getum við auðvitað sagt kaldlynd að samkeppni á frjálsum markaði sé rétta kerfið. Hugmyndin hugnist gáfaða fólkinu enda standi það sig yfirleitt vel og ógáfaða fólkið sé of vitlaust til að átta sig á ranglætinu að neinu viti eða að velta kerfinu úr sessi með einhverjum raunhæfum hætti. Markaðskerfið sé því gráupplagt því það hefur innbyggðan stöðugleika sem önnur kerfi hafa ekki. Ef komið væri upp kerfi sem miðaði við þarfir heimskra væri það að sjálfsögðu dauðadæmt því gáfaða fólkið myndi snúa því sér í vil í fyllingu tímans. Auk þess sem gáfaða fólkið í markaðskerfi sér alltaf hag sinn í að viðhalda voninni hjá heimskingjunum, því þá leggi þeir sig meira fram við störf í þágu þeirra gáfaðri.

Ég veit hreinlega ekki hvað skal halda. Eitt veit ég af reynslunni. Það er til óskaplega mikið af heimsku fólki. Og ég hef kynnst mörgu af því.

Svo virðist sem eina ástæða þess að gáfaða fólkið er ekki löngu búið að hneppa hina í þrældóm sé sú tilhneiging náttúrunnar til að sýkja greint fólk af geðveiki. Gáfað fólk með heilbrigða sál er nokkuð sjaldgæft og gjarnan velviljað að upplagi. Laðast tilaðmynda frekar að trúarbrögðum og samhjálp.

Gáfaða, kaldlynda fólkið gerir yfirleitt meira úr gáfum sínum en geðveilan hinkrar eftir þeim á hverju götuhorni.

Þannig virðist mannskepnan ekki ná hámarki sínu í gáfum nema um leið fylgi kærleiksgöfgun. Og þess vegna hefur gáfaða fólkið ekki hneppt heimskingjana endanlega í bönd. Þeir sem hafa næga greind til að reyna það sturlast yfirleitt eða rétta keflið yfir til næstu kynslóðar sem er þá bullandi einhverf og ófær um nokkurn skapaðan hlut.

Vanþroskuð verslun

Ef eitthvað er meira pirrandi en (h)okrandi íslenskar blóðsugur (les. verslunareigendur) þá eru það nörlandi og samansaumaðir íslenskir kúnnar. Einhver hluti neytenda virðist líta á verslun sem keppnisíþrótt og þess er skammt að bíða að blóðsugurnar fatti að þeir eru í raun að eiga við grunnhyggnar ameríkanpæklaðar tilboðsníkjur. Sannið til, kúponar verða hluti af blaðamenningunni innan skamms. Og þá þarf heilbrigt fólk að tvístíga í endalausum biðröðum meðan akfeitar, fölgráar húsmæður og mállaust afgreiðslubarnið reyna að ráða fram úr þeim frumskógi sem afsláttarmiðarnir munu reynast öllum sæmilega vangefnum mönnum.

Nema hvað. Það svoleiðis fylltust allir fjölmiðlar af fréttum af okursíðu Dr. Gunna og hvert peðið af öðru vælir þar um hvað egg kosti ofan á hamborgara í Sillasjoppu í samanburði við verð á eggjabakka í Bónus eða hversu splortflokkur í krensglúteraðan frakkdrúnk kosti í Vélsmiðju Villa miðað við íbei.

Og svo skellir Bónus á trjónurnar á verðlagsnjósnurum og sakar þá um að taka ekki nógu vel eftir því að víst hafi þeir verið 13,543 aurum ódýrari í brælislegi ef reiknað er með því að botninn á þeirra flöskum sé bæði þykkari og lögurinn undir 1,2 hektópaskala viðbótarþrýstingi.

Allur þessi farsi sýnir aðeins eitt. Verðlagseftirlit er á fullkomnum villigötum á Íslandi. Það eru einstaka nörd eins og Gunni og einhverjir nískir bensínþjarkar sem brenna yfir af gremju þegar þeir róta í sjálfboðaliðssorphreinsun nirfla (pappakassahrúgum búðanna, fyrir þá sem tíma ekki að kaupa poka) að nóg sé komið og fiska upp sápukassa til að öskra ofan af.

Það er fáránlegt að stunda verðlagseftirlit eins og það er orðið. Og kominn tími til að gera gera það gáfulegar. Það á aldrei að birta verð fyrir minna tímabil en mánuð í einu. Þvílíkt endemisrugl þegar búðir breyta um verð átta sinnum á dag og auki í hvert sinn sem einhver með skrifbretti stígur þar inn fæti. Það á einfaldlega að gefa upp verðin í formi línurits og meðalverðs yfir tímabil. Með því móti sérðu það sem raunverulega skiptir máli. Hvaða máli skiptir það hvort tveir lítrar af Pepsíi hafi dottið niður í 99 kr. þær 45 klukkustundir sem næstar voru könnuninni ef meðalverð þeirra var 243 kr fyrir fimm vikna tímabil? Eða að laukur hafi þennan dag í þessari búð dottið niður um 87% frá reglulegu verði ef hann hækkar síðan um sömu upphæð tveim dögum seinna (þegar ferskari laukur berst)?

Ég vil að búin verði til vísitala. Hún verði reiknuð út frá þremur jafnvígum þáttum. Verði, hagræði og þjónustu. Farið sé í búðir á 48 stunda fresti með random-lista yfir matvörur (þótt grunnurinn sé matarkarfan sígilda; dömubindi, sápa, seríós og kók), en að auki eru gátlistar með atriðum á borð við:

• Brjóttu litla krukku af pastasósu (rauðri) á gólfinu fyrir framan útgönguleiðina úr kæliklefanum. [ASÍ borgar dósina en mundu að taka kvittun]. Taktu tímann þar til a) starfsmaður veitir því eftirtekt, b) byrjað er að þrífa það upp, c) búið er að þrífa það upp. Ef ekkert er þrifið innan 5 mínútna eða þú pínd(-ur) til að þrífa sjálf(-ur) gefur þú 10 refsistig.

• Spurðu starfsmann hvort til séu plastamboð. Ef hann getur hjálpað gefur þú tíu stig að frádregnu einu stigi fyrir hverja mínútu sem leið þar til þrautin var leyst og öðru stigi fyrir hvern þann aðila sem starfsmaðurinn þurfti að ráðfæra sig við.

• Taktu strætó heim með vörurnar. Taktu tímann sem það tók þig að ganga út á stoppistöð og gefðu 1 refsistig fyrir hverja byrjaða mínútu.

• Segðu kæruleysislega við afgreiðslumann á kassa: „Góðan dag. Ég held mér skjöplist ekki þegar ég fullyrði að tvær ógurlegar brúnrottur hafi verið að æxlast í kjötfarsinu. Ég hélt þið vilduð vita af því. Vertu sæl(-l).“ Ekki umorða eða útskýra frekar og ef hváð er horfirðu ísmeygilega í átt að kjötfarsinu og fitjar nagdýrslega upp á nefið – en ekkert umfram það. Mældu viðbragðstímann.

• Teldu hve margar kerrur þú þarft að taka úr röðinni til að lenda á skítugri kerru eða kerru með bilað hjól.

Og svo framvegis.

Lykilatriðið er auðvitað að síðan eru gerðar þessar þrjár vísitölur. Verðvísitala, þjónustuvísital og hagræðisvísitala og steypt í eina verslunarvísitölu. Þegar verið er að grafa skurð fyrir framan Bónus í Spönginni hrapar verslunarvísitalan um 0,2 stig en þegar kerrurnar í Krónunni í ________ eru endurnýjaðar hækkar hún um 0,6 stig o.s.frv. Gengi einstakra fyrirtækja og útibúa er svo rokkandi með sama hætti.

Loks er gerð grein fyrir þessu öllu í tíufréttum í stað dádjóns og nasdag, sem allir vita hvorteðer vilji þeir það á annað borð.

Notað og nýtt

Það hafa streymt inn athugasemdir til mín um það hverskonar prump Júróvisjón er. Og dásamlegar samsæriskenningar um það hvernig öll lögin (nema Ísinn auðvitað) eru þjófstolin.

Auðvitað minna lög hvert á annað. Það er ekkert óeðlilegt við það og Ísinn er þar ekkert undanskilinn. En þó er afar sérstakt (eins og mér hefur nú verið bent á) þegar svona gerist:

1989 - Austurríki
2005 - Ísrael
2008 - Ísland?

Tommi Tomm keypti sömu hljómsveitarrútuna þrisvar. Nú er spurning hvort sama viðlagið keppir í þriðja skipti í Júróvisjón.

„Ég sá ekki neitt!“

Ein blind mús.
Ein blind mús.
Tístir af kvöl.
Tístir af kvöl.

Hún ætlaði sér að
ráða' öllu ein
og hunsaði Hönnu
og Gísla Martein.
Við óhæfuboðum
hún dauðadæmd gein.
Ein blind mús.

Djössuð útgáfa af laginu

900 2201

Hér er blessaður textinn okkar Gunna við Ísinn. Ólgandi, poppsmellinn gjörningur sem er eins og hnausþykkur bragðarefur, fyrstu skeiðarnar glitrandi af samviskubiti og fordæmandi tilfinningum en smám saman smýgur hert poppfitan í hverja æð og fornardýrið liggur afvelta af ofáti. Og ekki skemmir fyrir ólgandi undirliggjandi erótíkin.

Planið var auðvitað pottþétt fyrir utan tvennt. Í fyrsta er dálæti þjóðarinnar á áfengi meira en á ís en einnig virðist óþægilega stór hluti þjóðarinnar ennþá halda að Júróvisjon sé alvarleg keppni og skipar það okkur í hóp með austurevrópulöndunum sem skakklappast á svið baulandi texta um jarðsprengjur og frið á jörð. Ég samdi reyndar pottþéttan sigurtexta fyrir Gunna um hlýnun jarðar sem hefði þótt ekki væri nema með sæmilegu lagi olnbogað sig á toppinn í keppninni. Hefði fengið öll atkvæðin frá austurblokkinni, þá bæði í evrópskum- og breiðholtsskilningi. En það er auðvelt að vera vitur eftirá.

Ísinn

Viltu vera ís í boxinu mínu?
Kúlan í brauðforminu?
Ég kaup' af þér ís
með kurli og hrís.
Ó, viltu vera ísinn minn?

Ég er mætt enn á ný, furðar þú þig á því
að ég ís kaup' í slagviðri?
Síðan ég kom hér fyrst lyst á öllu hef misst
bara ís held niðri.

Og ég bíð eftir þér, hleypi fólki á undan
til að þú bara sinnir mér.
Síðan þykist ég vera í svaka vanda
að velja hjá þér.

Fæ mér bræðing, bananasplitt
eða hnetudraum. (hnausþykkan hnetudraum)
Æ, ég gefst upp
ég vil bara þig.

Viltu vera ís í boxinu mínu? (Súkkulaði...)
Kúlan í brauðforminu? (Karamellu, pekanhnetu...)
Ég kaup' af þér ís
með kurli og hrís.
Ó, viltu vera ísinn minn?

Ísbílsbjöllusóló

Kannski gerist barasta ekkert
þótt ég komi geðveikt oft.
Þú bara grípur um stöng og dælir í form
og horfir út í loft.

Ég fæ undirhöku, björgunarhring
og minni mest á grís.
En ég sætti mig við það því ást mín er heit
eins og sósa á ís.

Fæ mér bræðing, bananasplitt
stundum bragðaref (hnausþykkan bragðaref).
Ég gefst ekki' upp
því ég vil bara þig.

Viltu vera ís í boxinu mínu? (Lakkríssósa...)
Kúlan í brauðforminu? (jarðaberja, vanillubaun...)
Ég kaup' af þér ís
með kúlum og hrís.
Ó, viltu vera ísinn minn?

Já, viltu vera ís í boxinu mínu? (Karamellu...)
Kúlan í brauðforminu? (ananas, banana, mintu...)
Ég kaup' af þér ís
með kúlum og hrís.
Ó, viltu vera ísinn minn?

Til að hlusta á lagið smellir þú á augnalausu stúlkuna með kertið. Og nú er ekkert annað að gera en að senda fjöldatölvupósta um nýja fréttaþjónustu Fréttablaðsins, hljóðfréttir. Þannig má hringja í 900 2201 til að heyra t.a.m. splúnkunýja hljóðupptöku af morði Maddíar McCain, leynilega upptöku af framhjáhaldi Hilary Clinton (þar sem vatnspípa kemur við sögu) og nýja erótíska upptöku með Osama Bin Laden (þar sem geit kemur við sögu). Og ef Ísinn kemst áfram í lokakeppnina úti ábyrgist ég að berjast af hæl og hnakka fyrir því að það sé a.m.k. einn aukalitningur og ein augnalaus stúlka á sviðinu.


Uppfært 15:42: Síðan þessi færsla var skrifuð hefur tvennt litið dagsins ljós, sem gjörbreytir efni þessarar færslu.

• #1 tók ég eftir því að ég hafði ekki strokað burt augnhárin af augnlausu stúlkunni, sem ég teiknaði fyrst með opin „augu“ og holu inn að heila – en breytti svo því hún leit alltaf út eins og japönsk kynlífsdúkka. Þetta eru því, hmm, augabrúnir.
  
• #2 komst ég að því að júróspekingar hafa dæmt hitt taplagið sem stolið. Þ.e. að viðlagið sé í raun eins og hannað fyrir Júróvisjón, og hafi raunar verið hannað fyrir Júróvisjón af Austurríkismönnum árið 1989 (sem er einmitt sama árið og Svala Björgvins er fædd). Og eftir að hafa hlustað þá er þetta rétt. Klímaxið í báðum lögum er það sama, nema að það vantar eins og eina og hálfa nótu í annað lagið á einum stað. Það er því orðið réttlætismál að Ísinn fari áfram í milliriðil og ég þykist vita að Heiða og Gunni séu í þessum töluðu orðum að véla Jóhann Helgason til að gerast talsmaður átaksins.

En fyrir óljúgfróða má hlusta á þjófinn hér og sjá frummyndina hér.