Græn banalega

Ég held, að ef gerð væri óformleg skoðanakönnun, þá kæmi í ljós að almenningi væri svona heldur í nöp við skrattann, mannætur og barnamorðingja. Sumt er bara þannig vaxið að rétt þykir að vera á móti því.

Kvótakerfið er þannig fyrirbæri. Á Vestfjörðum býr fátækt fólk undir hættulegum fjöllum í námunda við hættulega ála - og einhvernveginn, á óljósan hátt - er þetta allt kvótakerfinu að kenna.

Karlægur og dauðvona rétti því Framsóknarflokkurinn fram gulgræna kjúku og tautaði hásri röddu sín andlátsorð: „Kvótakerfið... ekki... skamm.“ Féll svo aftur í rúmið og bjóst til að andvarpa sálinni út í eterinn. Skepnunni fór að elna sóttin. En aðeins um stund. Eftir auðheyrilegt brölt innyflanna og brak í stökkum rifbeinum þegar lungnablöðrurnar reyndu að dæla gasinu í þykknað blóðið, fór skyndilega að færast roði í fölar kinnar. Grómtekinn kroppurinn fór að bæra á sér og andardrátturinn varð taktfastari. Næturnar, sem áður höfðu fyllt hlustir flokksins af hringli beinagrinda og vitin af moldarlykt, voru nú bjartar sem aðfangadagskvöld þar sem stúlkan með lampann vakti yfir honum.

Framsóknarflokkurinn átti aftur séns. Og það, þótt hinir flokkarnir gengu fram og reyndu að sannfæra lýðinn um að þetta væri allt saman misskilningur. Dauðvona píslin hefði hreint ekki sagt neitt um kvótakerfið. Þeir hefðu allir verið viðstaddir banaleguna og ýmist heyrt: „ljóta kertið“ eða „nóttin erfið“, alls ekki neitt um kvótakerfið - enda vissu allir um hlýjan hug þess dauðvona til þeirrar ótuktar. Ef svo ómögulega hefði viljað til að að ekki væri um rangheyrn að ræða, væri skýringin óráðshjál.

Andúð á kvótakerfinu er heilt yfir ekkert annað en ráðvillt aumingjagæska í bland við marxíska minnimáttarkennd. Hatur á því er knúið áfram af samskonar hvötum og réðu hatri okkar á kónginum. Við töldum okkur trú um að Íslendingar hefðu verið kúguð þjóð, hneppt í ofríkisbönd af illgjörnum aðli. Raunverulega ástæða þess að við gengum kóngi á hönd var sú, að við vorum á góðri leið með að tortíma okkur sjálfum.

Kvótakerfið var sett á vegna þess að sjávarbyggðirnar voru komnar með byssukjaftinn upp að gagnauganu og áttu ekkert eftir nema að kippa í gikkinn. Fiskurinn var að hverfa. Það varð að fækka þeim sem fiskuðu. Til að svo mætti verða þurfti að leyfa einhverjum að fiska en öðrum ekki.

Sett var á kvótakerfi sem miðaði við veiðireynslu. Það má vel vera að það hafi ekki verið mjög sanngjarnt hvernig úthlutað var í upphafi en þetta var fyrir meira en tuttugu árum síðan. Að hanga á því að einhverjir hefðu átt að fá kvóta sem ekki fengu er arfaheimsk iðja í ætt við palestínska flóttamannakergju.

Framsalskerfið og eign á kvóta gegnir þeim eina tilgangi að sömu viðskiptalögmál gildi um sjávarútveg og t.d. verslun og iðnað. Á Bíldudal eru ekki lengur framleiddar grænar baunir og á Akureyri eru ekki framleiddar gærur, hví skyldi sjávarútvegurinn einn standa óbreyttur? Hví skyldi frysta þorp og bæi eins og þeir voru á tilteknum tíma? Margir þessara bæja spruttu upp af þeirri einni ástæðu að menn gengu villimannslega nærri auðlindinni og veiddu langt umfram það sem hægt var að bera. Það voru útgerðarmennirnir sem fólkið elti á staðinn, hví skyldi það ekki elta þá þaðan aftur?

Að kenna kvótakerfinu um dauða byggðanna er einkenni hins fákunnandi huga, enda sjáum við vel hverskonar hugmyndir eru bræður og systur kvótaandstöðunnar í kollum þingmanna. Hvernig fólk er þetta sem kyndir ofna kvótahaturs? Ódýrasta sort af hugsjónamellum. Frjálslyndir hatursmangarar og hálfvitar. Það er ekki tilviljun.

Landsbyggðin var helsjúk, svo sjúk að henni hefur ekki batnað enn. Kvótakerfið var tilraun til lækningar. Það verður í versta falli misheppnuð læknisaðgerð, en aldrei sjúkdómurinn sjálfur.